Сега украинските лидери одговорија со контрапредлог кој повикува на правно обврзувачки гаранции за заштита од идна руска агресија и предвидува Украина да ги задржи териториите што моментално ги контролира, пишува „Њујорк тајмс“, повикувајќи се на службеници кои го виделе планот или биле информирани за него.
Според планот на Трамп, Украина би отстапила речиси 5.000 квадратни километри во регионот Донецк и 45 квадратни километри во регионот Луганск. За возврат, Москва би вратила речиси 2.000 квадратни километри во областа Харков, 450 во областа Дњепропетровск, 300 во областа Сум и 20 во областа Чернигов. АФП пресмета дека ова би довело до нето добивка од приближно 2.300 квадратни километри за Москва.
Планот на Украина од 20 точки за ставање крај на речиси четиригодишната војна, кој не се очекува да го прифати Русија, е дел од обидот на Киев да го блокира токму тоа барање кое би барало од Украина да обезбеди мир со откажување од дополнителна територија што моментално не е под руска контрола. Украинските и европските лидери предупредуваат дека таков исход би ја понижил Украина и би ја наградил Русија за агресијата.
Што предлага Украина?
Во своите обраќања до медиумите оваа недела, украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека предлогот што моментално се дискутира се состои од три документи. Едниот се однесува на реконструкција на делови од земјата што беа срамнети со земја, додека другиот би ги обврзал САД и европските земји да ѝ помогнат на Украина во случај на друг напад.
Според петмина сегашни и поранешни западни функционери запознаени со планот, украинскиот предлог отстранил делови од оригиналниот план на Трамп што ги преминувале црвените линии на Украина. Сите зборувале под услов на анонимност поради чувствителноста на дипломатските разговори.
Поточно, во документот се вели дека Украина треба да ја задржи контролата врз деловите од источна Украина за кои планот на Трамп повикувал на предавање, според двајца високи европски функционери и еден поранешен американски функционер.
Американското барање Украина да се откаже од своето право на членство во НАТО исто така беше отстрането од предлогот, потврдија еден сегашен и еден поранешен висок европски функционер. Ова, барем во принцип, има за цел да ја зачува политиката на отворени врати на НАТО.
Зеленски: Потребни ни се ефикасни безбедносни гаранции
И двете промени веројатно ќе бидат неприфатливи за Русија, која сака да контролира голем дел од територијата на Украина и да ја спречи Украина некогаш да се приклучи на НАТО, а се претпоставува дека Трамп ќе стави вето на членството на Украина доколку Киев аплицира.
Предлозите беа испратени во Вашингтон на разгледување во среда навечер и се резултат на интензивна дипломатска активност на Зеленски во последните денови, вклучувајќи состаноци во Лондон, Брисел и Рим, како и барем еден разговор меѓу европските лидери и Трамп. Разговорите треба да продолжат во понеделник на состанок на европските лидери во Берлин.
Зеленски потврди дека им кажал на американските преговарачи дека безбедносните гаранции од предлогот треба да бидат испратени до американскиот Конгрес за да станат правно обврзувачки. „Документот за безбедносни гаранции на кој работиме на крајот ќе оди во Конгресот. Потребни ни се ефикасни безбедносни гаранции“, им рече тој на новинарите.
Во посебна објава на социјалните мрежи, Зеленски нагласи дека гаранциите мора да бидат доволно силни за да спречат идна руска инвазија. Тој нагласи дека документот мора да биде построг од договорот од 1994 година, познат како Будимпештански меморандум, кој ѝ понуди на Украина само безбедносни „гаранции“ во замена за откажување од нуклеарното оружје наследено од советската ера.
Русија, исто така потписничка на меморандумот, го прекрши со анектирање на Крим и делови од источна Украина во 2014 година. „Затоа е клучно овој документ за безбедносни гаранции да даде конкретни одговори на она што најмногу ги загрижува Украинците. Кои чекори ќе ги преземат партнерите ако Русија одлучи повторно да започне агресија“, напиша Зеленски.
Американците веќе бараат промени
Сепак, Зеленски рече дека американските преговарачи веќе почнале да бараат промени во украинските предлози.
Доцна во четвртокот навечер, тој рече дека Соединетите Американски Држави сакаат да воспостават „слободна економска зона“ во делот од Донбас што е под украинска контрола, во кој нема да има ниту украински ниту руски војници. Зеленски изрази скептицизам во врска со идејата бидејќи тоа нема да бара повлекување на руските сили од целиот Донбас.
„Кога зборувате за компромис, мора да понудите фер компромис“, рече Зеленски за американскиот предлог.
Зеленски, исто така, потсети дека, според украинскиот Устав, секое откажување од територија мора да биде потврдено на референдум. Неодамнешните анкети покажуваат дека мнозинството граѓани на земјата разурната од војна не ја поддржуваат идејата за откажување од територија во замена за мир.
Белата куќа: Трамп сака акција
Портпаролката на Белата куќа, Каролин Ливит, изјави во четврток дека Трамп е „крајно фрустриран од двете страни во оваа војна“. „Тој не сака повеќе разговори. Тој сака акција. Тој сака оваа војна да заврши“, рече таа.
Разговорите доаѓаат во време кога се појавуваат детали од ноемврискиот состанок во Вашингтон меѓу директорот на ФБИ, Каш Пател, и двајца високи украински функционери, Рустем Умеров, висок безбедносен службеник кој го водеше преговарачкиот тим на Украина во последните недели, и Олександр Поклад, висок функционер во внатрешната разузнавачка служба на Украина.
Умеров беше испрашуван како дел од истрагата за корупција во Украина, која е поврзана со тврдењата дека поранешен деловен партнер на Володимир Зеленски проневери 100 милиони долари од државната компанија за нуклеарна енергија.
Средбата беше невообичаена бидејќи Умеров, во својата преговарачка улога, вообичаено не би разговарал со ФБИ, а директорот на ФБИ ретко се среќава со странски службеник поврзан со голема истрага за корупција што ја потресува политиката на неговата земја. Портпаролите на Умеров и ФБИ одбија да коментираат за обвинувањата.
