Во петокот наутро, берзанскиот индекс СиП 500 (S&P 500) беше на еден чекор од нов рекорден максимум. А потоа, по само една објава на претседателот Доналд Трамп на социјалните мрежи, беа избришани 2 билиони долари (две илјади милијарди) пазарна вредност, што покажува колку влијание сè уште има самостојна трговска политика на претседателот врз судбината на глобалната економија, пишува Си-Ен-Би-Си (CNBC).
На својата платформа Трут соушл (Truth Social), Трамп напиша дека Кина „станува многу непријателски настроена“ кон остатокот од светот, особено во однос на контролата на ретките метали. Тој ја обвини Кина дека го држи светот „заробеник“ поради својот „монопол“ врз овие клучни ресурси. Клучниот дел од објавата од 500 зборови на која реагираше берзата беше: „Една од политиките што моментално ги разгледуваме е масовно зголемување на царините за кинеските производи што влегуваат во Соединетите Држави“.
Тоа беше доволно за да предизвика лавина. Според проценките на Биспоук инвестмент груп (Bespoke Investment Group), околу 2 билиони долари пазарна вредност беа избришани од американската берза со таа една објава. СиП 500 падна за 2,7% до затворањето во Њујорк, што е неговиот најлош ден од почетокот на април.
Насдак композит (Nasdaq Composite), кој ги наведува технолошките компании кои зависат од трговијата со Кина, потона за 3,56%, што е исто така најлош ден од април. Иронично, Насдак достигна рекордно високо ниво непосредно пред објавата на Трамп. Индустрискиот просек Дау Џонс (Dow Jones) падна за 879 поени, или 1,9%, додека индексот Расел 2000 (Russell 2000) на мали компании изгуби 3%.
Зошто толку остар пад?
Иако трговските преговори на администрацијата на Трамп со Кина напредуваа побавно отколку со другите земји, консензусот на Волстрит беше дека двете сили на крајот ќе постигнат договор и дека односите се подобруваат. Трамп и кинескиот лидер Си Џинпинг требаше да се сретнат на самитот на Азиско-пацифичката економска соработка (APEC) подоцна овој месец.
Пазарот, исто така, се навикна на царинската стапка од околу 40% што веќе беше во сила, со верување дека американската економија е доволно силна за да се справи со неа. Сепак, ако Трамп ја спроведе својата најнова закана, инвеститорите стравуваат дека товарот би можел да биде преголем, со оглед на тоа што САД остануваат зависни од увезени делови за производство на автомобили, соларни панели и други производи. Уште поголем ризик би можел да биде кинеската одмазда, што би можело да доведе до целосна трговска војна.
Во текот на ноќта од четврток кон петок, Кина дополнително ја зајакна својата контрола врз пазарот на ретки метали, од кои контролира околу 70% од глобалната понуда. Пекинг објави дека странските компании ќе мора да добијат лиценци за извоз на речиси сè што ги користи овие метали, додека на компаниите што ги користат за воени цели ќе им бидат одбиени лиценците. Овие метали се клучни за производство на полупроводници, електрични возила и напредни ракети.
Кој страдаше најмногу?
Производителите на чипови како што се Нвидиа и АМД (Nvidia и AMD) го предводеа падот на берзата. Нвидиа изгуби 5%, а АМД речиси 8%. Епл падна за 3%, додека Тесла падна за 5%. Сепак, не страдаше само технолошката индустрија – распродажбата беше широко распространета. Дури 424 компании од СиП 500 го завршија денот во минус, вклучувајќи ги и домашните финансиски институции како што се Бенк од Америка (Bank of America) и Велс Фарго (Wells Fargo), кои изгубија повеќе од 2%.
Колку долго ќе трае продажбата?
Понеделникот би можел да донесе нови превирања, бидејќи по затворањето на берзата, Трамп дополнително ја заостри својата реторика, најавувајќи дека ќе воведе 100% царини за Кина „над и над сите царини што ги плаќаат во моментов“. Тој додаде дека САД ќе воведат и контрола на извозот на „целиот критичен софтвер“, што би можело силно да ги погоди лидерите во областа на вештачката интелигенција. Новите царини треба да стапат во сила на почетокот на следниот месец.
Сепак, некои инвеститори веруваат дека ова би можело да биде само преговарачки блеф на Трамп, сличен на ситуацијата во април кога заканите за царини на крајот беа ублажени, што доведе до силно закрепнување на пазарот. „Добрата вест е дека ова може да биде само уште една преговарачка тактика што ја користи администрацијата, која би можела да се исплати на долг рок“, рече Џеј Вудс од Фридом капитал маркетс (Freedom Capital Markets).
Импулсивната продажба би можела да претставува уште една можност за купување“. Вреди да се напомене дека падот од петокот го врати СиП 500 само на нивото од пред еден месец, а индексот сè уште е во пораст за повеќе од 11% од почетокот на годината.
